Doktor Patrik Mahaneý, VMD
Hemişe aglaýan ýaly görünýän ak iti ýa-da gara, reňkli sakgally ak iti gördüňizmi?Bu halta köplenç goňur sakgally gülgüne ýaly bolup görünýär.Bu, itiňiziň bedeniniň haýsydyr bir böleginde bolup biler, ýalaňaçlamagy ýa-da çeýnemegi, itiňiziň aýagyndaky sütük ýa-da gözüň töweregindäki sütük ýaly bolup biler.Köplenç zyýany ýok bolsa-da, itiň sütüklerinde aşa köp tegmilleriň döremegine sebäp bolup biljek käbir lukmançylyk şertleri bar.
"Lighteňil saçly kaninleriň agzyň ýa-da ýüzüň sütüklerinde reňk üýtgemegi adaty bir zat."
Näme üçin bu ýerler başga reňk?
Tüýkülik we gözýaşda açyk sütükli gülgüne, gyzyl ýa-da goňur reňkli porfirinler bar.Porfirinler bedeniň köp möhüm gurluşlaryny emele getirýän organiki, ysly birleşmelerdir.Porfirin sözi grek sözünden gelip çykýar πορφύρα (porphura), 'gyrmyzy' diýip terjime edilýär.
Gyrmyzy sakgally, aýaklary ýa-da ýyrtyk ýollary bolan haýwany hiç wagt görmedim-de, boýag köplenç wagtyň geçmegi bilen has köp goňur-goýy gyrmyzy reňkde başlaýar we has köp porfirin ulanylýar.
Bu ýerleriň Porfirin boýagyndan reňk üýtgemegi adaty zatmy?
Hawa we ýok, sebäbi porfirinleriň bolmagy bilen hemişe reňklenjek ýerler bar.Sakgalyň reňkiniň üýtgemegi gaty tebigy zat, sebäbi tüýkülik agzynda döreýär we bir bölegi dodak we agz bilen gutarýar.Adaty işleýän göz, gabaklaryň ýapyşmazlygy üçin göz gabyny ýaglamak üçin gözýaş dökýär.Tebigy ýyrtyk önümçiliginden az mukdarda boýag garaşyp bolar, ýöne gabaklaryň içki ýa-da daşky gyrasyndan görnükli göz ýaşardyjy ýol adaty däl.
Aýaklarda, dyzlarda we beýleki beden böleklerindäki deri we sütükler hem gözýaşyň ýa-da tüýküligiň tebigy peýda boljak ýerleri däl.Itiňiziň şol bir ýeri yzygiderli ýalandygyny gördüňizmi?Bu ýerlerde tegmilleriň döremegine sebäp bolýan esasy saglyk meselesi bolup biler.
Porfiriniň reňklenmegine esasy saglyk problemalary näme goşant goşýar?
Hawa, beden ýüzlerinde porfirinleriň aşa köp ýygnanmagyna goşant goşup biljek dürli saglyk problemalary bar, käbirleri ýumşak we beýlekileri agyr.
Agzyň tegmilleri:
- Döwürleýin kesel- Periodontal keseli bolan öý haýwanlarynyň agzynda has köp bakteriýa bar.Netijede, bakteriýalary diş etiniň gana siňmeginden halas etmek üçin has köp tüýkülik öndürilýär.Diş absesleri ýaly döwürleýin ýokançlyklar ýürek bulanma duýgusyny döredip, çişmegine sebäp bolup biler.
- Konformasiýa anormallikleri- Haýwan haýwanyňyz agzyny dogry ýapyp bilmeýän bolsa ýa-da dodaklarynda gereksiz deri bukulsa, tüýkülik agzyndan çykyp, itiňiziň agzynyň töweregindäki saçlara ýygnanyp biler.
- Iýmit çeýnemekde kynçylyk- Iýmit çeýnemek meselesi, tüýküligiň agzda deň paýlanmagyna we agzyň iki tarapyna siňmegine sebäp bolup biler.Çeýnemek kynçylyklary köplenç periodontal kesel, dişleriň döwülmegi we agyz çişleri bilen baglanyşyklydyr.
Göz tegmilleri:
- Lamokançlyk- Möwsümleýin ýa-da möwsümleýin allergiýalardan daşky gurşawyň gyjyndyrylmagy dürli göz gurluşlarynyň çişmegine sebäp bolup biler we göz ýaşyň köpelmegine sebäp bolup biler.
- Konformasiýa anormallikleri- Adatdan daşary ýerleşdirilen kirpikler (ektopiki silia we distichais), gabaklaryň togalanmagy (entropion), göz ýaşardyjy kanallaryň päsgelçilikleri we beýleki şertler gabaklaryň aşagyndaky ýumşak ýa-da gaty saçlaryň göz gabagyna degmegine we çişmegine we goşmaça göz akymyna sebäp bolup biler.
- Okanç- Bakteriýalar, kömelekler, parazitler we wiruslaryň hemmesi gözüň ýokaşmagyna we bedeniň daşyna çykjak bolanda artykmaç gözýaşyň döremegine sebäp bolup biler.
- Rak- Gözüňe täsir edýän rak, gözüň rozetkanyň içinde adaty bolmadyk ýerleşmegine, obeer şarynyň ulalmagyna (buftalmiýa) ýa-da gözüň adaty göz ýaşarmagyna täsir edip biljek beýleki üýtgeşmelere sebäp bolup biler.
- Trawma- Bir zadyň şikesleri ýa-da haýwanlaryň penjesinden aşmagy gözüň ýüzüne (kornea ýarasy) zeper ýetirip, göz ýaşardyjy önümçiligiň ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.
Deriniň / palto tegmilleri:
- Lamokançlyk- Möwsümleýin we möwsümleýin däl daşky gurşaw we iýmit allergiýasy haýwanlaryň aýaklarynda, dyzlarynda ýa-da bedeniniň beýleki böleklerinde ýalamagyna ýa-da çeýnmegine sebäp bolup biler.Mationokançlyk deride goýlan zatlar, agyryly bogunlar, garynjalar we ş.m. sebäpli hem bolup biler.
- Okanç- Deriniň bakterial, kömelek ýa-da parazit ýokançlygy öý haýwanlarymyzy ýalamak ýa-da çeýnemek arkaly meseläni çözmäge çalyşmaga itergi berip biler.
Itiňize goňur reňk goýsaňyz, näme etmeli?Sakgal, göz ýa-da bedeniň beýleki bölekleri?
Iň gowusy, bedeniň aşa köp reňklenen böleklerini görkezýän itler, saglyk problemalaryny gözlemek üçin weterinar lukmany tarapyndan barlagdan geçmeli.Porfiriniň reňklenmeginiň köp sebäpleri barlygy sebäpli, degişli anyklaýyş synagyny we bejergisini kesgitläniňde her bir warianty we öý haýwanynyň tutuş beden saglygy ünsli göz öňünde tutulmalydyr.
Weterinar lukmanynyň baha bermegine we meseläni dolandyrmak ukybyna garaşýan mahaly, zyýan çeken haýwanlara oftalmolog, dermatolog, diş lukmany ýa-da içerki lukmançylyk hünärmeni ýaly weterinariýa hünärmeni tarapyndan baha berilmeli bolup biler.
Iş wagty: Awgust-02-2022